Handelingsonbekwaam: Hoe regel ik mijn zaken als ik het zelf niet meer kan?

Dementie en handelingsonbekwaamDit artikel gaat over situaties waarin iemand niet meer namens zichzelf kan handelen of zelfs handelingsonbekwaam is.

Stel dat je partner een ongeluk krijgt en in een coma terecht komt. En jullie hebben net het huis verkocht. Wie mag er namens je partner tekenen bij de notaris?

Een ander voorbeeld is een dementerende vader of moeder; wie mag diens zaken regelen?

Iemand kan niet meer zelf handelen

Bij langdurige ziekte, afwezigheid, coma, dementie, eigenlijk in alle situaties dat iemand zijn wil niet of niet goed duidelijk kan maken, kan deze persoon juridisch niet meer zelf handelen. Hij of zij is handelingsonbekwaam.

De wet kent een oplossing voor deze situaties:

  1. de persoon wordt door de rechter onder curatele gesteld; of
  2. over de bezittingen van de persoon wordt door de rechter een beschermingsbewind ingesteld.

Het verzoek aan de rechter om een curatele of beschermingsbewind in te stellen kan een ingewikkelde en tijdrovende procedure zijn.

Heeft de rechter de curatele of het bewind ingesteld, dan moet de curator of bewindvoerder voortaan elk jaar financiële verantwoording afleggen bij het Kantongerecht. Voor bepaalde handelingen, zoals de verkoop van een woning of het overdragen van vermogen aan de kinderen, is van tevoren machtiging van de Kantonrechter nodig.

Het jaarlijks afleggen van financiële verantwoording aan de kantonrechter wordt door betrokkenen als een inbreuk op hun privacy ervaren wanneer het gaat om een echtpaar waarvan één van de echtgenoten nog prima in staat is om zelf de financiële belangen te behartigen.

Oplossing: algemene volmacht

Om tussenkomst van de rechter te voorkomen worden door de notaris wel zogenaamde “algemene volmachten” opgesteld. Dit zijn volmachten waarbij de echtgenoten elkaar over en weer bij de notaris machtigen om alle handelingen te doen die nodig mochten zijn. De volmacht treedt direct in werking. Na het verlenen van de volmacht blijft men uiteraard zelf ook nog volledig bevoegd.

Het belang van volmachten mag duidelijk zijn: steeds meer mensen bereiken een hoge leeftijd, waarmee de kans toeneemt dat men in het laatste traject wilsonbekwaam wordt. De algemene volmacht zorgt er dan voor dat de andere echtgenoot zonder ingewikkelde juridische procedures beslissingen kan blijven nemen met betrekking uw vermogen.

Wie krijgt de volmacht?

In de notariële akte van volmacht kun je een reserve gemachtigde aanwijzen. Als je jouw echtgenoot als eerste gemachtigde aanwijst, kun je bijvoorbeeld je kinderen als tweede gemachtigde aanwijzen. Als je echtgenoot jouw belangen niet meer kan behartigen (bij voorbeeld omdat hij is overleden), dan kunnen je kinderen jouw belangen behartigen.

Een volmacht kan ook aan een ander dan de echtgenoot worden verleend. Een ondernemer kan bij voorbeeld in het belang van de voortzetting van zijn onderneming een volmacht verlenen aan iemand met kennis van zaken op het terrein waarop de onderneming werkzaam is.

Voor een alleenstaande kan het ook verstandig zijn om een volmacht te verlenen aan iemand die men vertrouwt.

Intrekken van de volmacht

Een gegeven volmacht kan altijd worden ingetrokken. Het is wel verstandig een intrekking schriftelijk vast te leggen en de betreffende notaris van op de hoogte te stellen.

Is de volmacht niet genoeg?

Soms kom je tot de conclusie dat je nog meer zaken wilt regelen behalve een algemene volmacht. Bijvoorbeeld een testament voor als je overlijdt.

Daarnaast kun je in een levenstestament nog meer of zaken uitgebreider regelen, zoals bij een eigen onderneming of praktische wensen voor je uitvaart. Wat een levenstestament inhoudt kun je in dit artikel lezen.

Bespreek met je notaris welke opties jij kunt en wilt gebruiken.

Print Friendly, PDF & Email

Hans-Willem Heetebrij

Ik ben notaris/partner bij een notariskantoor. Vastgoed en familierecht zijn mijn specialismen binnen het notariaat. Daarnaast ben ik een fan van Social Media.

2 reacties

  1. Betsie schreef:

    Hallo,
    Is het mogelijk in één akte de volmacht over en weer tussen echtgenoten en indien deze niet in staat zijn
    aan de kinderen te geven.
    Vrag me af hoe dan de tekst zou moeten zijn indien dit alles in een akte.

    • HW schreef:

      Beste Betsie,

      Dat is geen probleem. Er wordt dan in de akte zowel volmacht gegeven aan de partner als aan de kinderen. Nadeel kan zijn dat dit wel direct ingaat (ook aan de kinderen). Indien dat niet gewenst is, zou er een tekstueel voorbehoud gemaakt moeten worden. Bijv. dat de volmacht aan de kinderen pas ingaat indien de volmachtgever (de ouder) in een bepaalde situatie zit. De omschrijving daarvan zal van geval tot geval verschillen. Dat zou dan in overleg met de notaris geformuleerd moeten worden.

      Mvg
      Hans-Willem.

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.